พื้นที่ชุ่มน้ำเวียงหนองหล่มปัจจุบันมีพื้นที่ประมาณ ๑๐,๐๐๐ ไร่ ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ ๒ อำเภอได้แก่ อำเภอแม่จัน และอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ถือเป็นพื้นที่ชุ่มธรรมชาติน้ำที่มีขนาดใหญ่แห่งหนึ่งของจังหวัดเชียงราย และภาคเหนือ มีความหลากหลายทางชีวภาพ จากการสำรวจ และทำวิจัยของอ.รณิดา ปิงเมือง และศูนย์ความหลากหลายทางชีวภาพมหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย ในปี พ.ศ. ๒๕๔๗ ได้พบว่า ในพื้นที่นี้มีพรรณพืชทั้งหมดจำนวน ๒๘๖ ชนิด มีปลาจำนวน ๒๒ ชนิด มีนกจำนวน ๙๖ ชนิด ซึ่งมีทั้งนกอพยพ และนกประจำถิ่นนับได้ว่าเป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศที่สำคัญยิ่งในท้องถิ่นสภาพพื้นที่ชุ่มน้ำเวียงหนองหล่มที่มีทั้งพื้นที่ส่วนที่เป็นพื้นน้ำ ป่าพรุน้ำจืด และส่วนที่ถูกวัชพืชปกคลุม(ภาษาท้องถิ่นเรียกปึ๋ง) ปางควายเวียงหนองหล่ม ปางควาย คือ บริเวณที่ชาวบ้านนำควายมาพัก และมีการทำคอก มีบ้านพักชั่วคราวสำหรับผู้เลี้ยง ตั้งอยู่กระจายโดยรอบบริเวณเวียงหนองหล่ม เป็นแหล่งที่ชาวบ้านนำควายลงไปกินหญ้าตามสันดอนต่างๆ ในเวียงหนองหล่ม และพื้นที่รกร้างโดยรอบ บริเวณเวียงหนองหล่มเป็นพื้นที่ที่มีการเลี้ยงควายกลุ่มใหญ่ที่สุดในจังหวัดเชียงราย ซึ่งสามารถเข้าไปศึกษาเกี่ยวกับวิถีชีวิตของทั้งคนเลี้ยงควาย และควายได้เป็นอย่างดียิ่งควายบริเวณนี้มีลักษณะสมบูรณ์ และแข็งแรง สามารถพบได้ในปางควายโดยรอบเวียงหนองหล่ม แต่ในปัจจุบัน ปางควายในหมู่บ้านต่างประสบปัญหาขาดพื้นที่กินหญ้า และปัญหายาฆ่าแมลงจากการเกษตรทำให้ปริมาณควายตามปางต่าง ๆ ลดจำนวนลงอย่างมาก หมู่บ้านที่ยังมีปางควายริมเวียงหนองหล่มได้แก่ บ้านป่าสักหลวง บ้านป่าถ่อน บ้านต้นยาง บ้านห้วยน้ำราก เป็นต้น